Od czasów antycznych przez wieki średnie, czasy oświecenia czy współczesność proces wychowania oparty był na dążeniu do z góry określonego modelu, nazwanego ideałem wychowania. W starożytnych Atenach była to kalokagatia, w średniowieczu asceza i etos rycerski, okres odrodzenia zaproponował humanistyczną koncepcję równomiernego rozwoju sfery duchowej i cielesnej, oświecenie z kolei zaakcentowało doniosłą rolę wychowania fizycznego będącego też podstawą dla wychowania zdrowotnego.
Niezależnie od tego, na czym koncentrowało się wychowanie w kolejnych epokach, to zawsze służyło określonym wartościom, które stawały się podstawą dla kształtowania postaw wychowanków.
Istotą zabiegów wychowawczych jest kształtowanie w człowieku trwałej postawy, której wynikiem mają być zachowania spójne z przekazywanymi, tożsamymi dla konkretnej grupy społecznej wartościami. Te warunki są spełnione w okoliczności uprawiania sportu. Sport jest zatem płaszczyzną wychowania i może mu dobrze służyć.
Uczestniczenie w aktywności sportowej uczy m.in. pracowitości, cierpliwości, odpowiedzialności, pokory, zaangażowania, altruizmu, uczciwości, wpływa na zdrowie i kształtowanie odporności fizycznej i psychicznej, rozwija indywidualnie i społecznie, w zgodzie z kulturą i naturą. I właśnie na tej mnogości sfer odziaływań koncentrują się wysiłki nauczycieli wychowania fizycznego w szkole Żagle. Mając bardzo szerokie pole działania naszym modus operandi jest zasada fair play na której opieramy lwią część pracy wychowania poprzez sport.
Bogata w tradycję oraz zasób treści zasada fair play była i jest nadal jednym z najlepszych środków czy narzędzi w działalności wychowawczej. Dzieje się tak dlatego, że wartości w niej tkwiące są zrozumiałe, rozpoznawalne i sytuują się wysoko w hierarchii ogólnych wartości moralnych. Z tego właśnie powodu doskonale nadaje się do operacyjnego wykorzystywania w celu wsparcia wszechstronnego rozwoju osobowości wychowanka.
W praktyce pracy wychowawczej podczas zajęć sportowych podkreślamy i promujemy wielowątkowe znaczenie, jakie przypisuje się pojęciu fair play, skupione wokół trzej jej wymiarów:
Wymiar ten obejmuje wyłącznie poprawną, zgodną z przepisami sportowymi postawę zawodnika;
zachowanie. Nie uznawanie oszustwa, przemocy, przekupstwa itp. Pragniemy wpoić naszym podopiecznym, że prawdziwy sportowiec nie pragnie zwycięstwa za wszelką cenę, chce zwyciężyć, ale bez uciekania się do warunków, które stawiają współpartnera w gorszej sytuacji;
przeciwnika, a co nie wynika z przepisów i regulaminów gry. Utrzymujemy, iż sportowiec powinien zaryzykować własną przegraną dla uratowania wyższej wartości, np. życia czy też bezpieczeństwa współzawodnika.
Oprócz w/w zasady w organizacji i prowadzeniu zajęć sportowych uwzględniamy aktualnie realizowany program wychowawczy Szkoły i staramy się wzmacniać bieżąco rozwijane kompetencje kluczowe, również przez sport.
Ważnym elementem realizowanego przez nas wychowania poprzez sport jest patrzenie na ucznia w sposób wprost wynikający z personalizmu chrześcijańskiego oraz ocenianie w pierwszej kolejności jego starań i pracy jaką wykonuje na zajęciach a dopiero później jej ‘owoców’- czyli poszczególnych elementów sprawności fizycznej. Nie zapominamy jednak o obiektywnej ocenie sprawności fizycznej naszych uczniów, ponieważ widzimy, iż właściwe jej monitorowanie i komunikowanie również wpływa korzystnie dla całego procesu kształcenia. Dla tego też istotnym elementem ‘żaglowej’ fizycznej edukacji jest realizowanie programu „Sprawność na szóstkę”– który polega na corocznym ‘testowaniu’ każdego z uczniów zestawem sześciu prób badających poszczególne cechy motoryczne: szybkość, zwinność wytrzymałość, siłę nóg, siłę ramion oraz siłę mięśni brzucha. Wyniki tych prób są potem w przystępnej formie graficznej przedstawiane uczniom i ich rodzicom, dzięki czemu sami chłopcy mogą przeanalizować i porównać jak przebiega ich rozwój fizyczny.
Kończąc rozważania dotyczące wychowania poprzez sport, jakie jest realizowane w naszej szkole warto podkreślić istotną rolę nauczyciel w całości procesu. Nauczyciele wychowania fizycznego Szkoły Żagle często sami aktywnie uczestniczą w Kulturze Fizycznej, czy współuczestniczą w trudzie podnoszenia swojej formy (np. ćwicząc wraz z uczniami na lekcjach) przez co nie tylko lepiej rozumieją istotę potrzeby ciągłego ‘pokonywania siebie’ w walce o lepszą sprawność ciała, umysłu i ducha, ale i w bardziej autentyczny sposób, przykładem osobistym, oddziałują na podopiecznych, inspirując i motywując ich do większego zaangażowania i lepszej pracy na i poza zajęciami szkolnymi- i to jest właśnie istota wychowanie poprzez sport, którą staramy się realizować w naszej szkole.